اقتصاد ایران در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد. سلمان ذاکر، عضو کمیسیون صنایع مجلس، اخیراً هشدار داده است که با ادامه ناترازی‌ها، کشور با خطر قحطی روبه‌رو خواهد شد.
او گفت: «اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، باید منتظر قحطی باشیم.» این اظهارات، در حالی مطرح می‌شود که هیچ برنامه مشخصی از سوی مجلس یا دولت برای مقابله با بحران ارائه نشده است.
هم‌زمان، بازار تهران شاهد یکی از گسترده‌ترین اعتصابات سال‌های اخیر بود. گروهی از بازاریان با تعطیلی مغازه‌های خود و سردادن شعارهایی نظیر «ببندید، ببندید» به خیابان آمدند.
تصاویر منتشرشده از اعتصاب نشان می‌دهد که صدها نفر از بازاریان بازار بزرگ تهران و سپه‌سالار، در اعتراض به گرانی مواد اولیه، کمبود نقدینگی و رکود شدید بازار، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
نرخ ارز؛ موتور بحران اقتصادی
اعتصابات اخیر هم‌زمان با افزایش بی‌سابقه قیمت دلار رخ داده است. در روزهای گذشته، قیمت دلار به بیش از ۸۲ هزار تومان رسید، در حالی که تولیدکنندگان و بازاریان به دلیل گرانی مواد اولیه و کاهش قدرت خرید مردم، عملاً توان ادامه فعالیت ندارند.
یکی از معترضان در حضور نیروهای انتظامی گفت: «گرانی ارز و نبود نقدینگی بازار را فلج کرده و سرمایه تولیدکنندگان را از بین برده است.»
اعتصاب‌ها و اعتراضات؛ گسترش بحران به کل کشور
دامنه اعتراضات تنها به بازار تهران محدود نمانده است. کارگران، بازنشستگان، و اقشار مختلف در نقاط مختلف کشور، اعتراضات مشابهی را به دلیل بحران معیشتی آغاز کرده‌اند.
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، نیز هشدار داد که اگر تصمیمات جدی برای رفع مشکلات معیشتی اتخاذ نشود، عواقب جدی‌تری در انتظار خواهد بود.
هشدار کارشناسان درباره سقوط کامل اقتصاد
ناظران اقتصادی، روند کنونی را غیرقابل بازگشت می‌دانند. جمشید اسدی، اقتصاددان، در این باره گفت: «سقوط ریال از کنترل حکومت خارج شده و دیگر هیچ راه نجاتی وجود ندارد.
جمهوری اسلامی نه‌تنها توان مدیریت اقتصادی را ندارد، بلکه عامل اصلی این بحران است.»
از سوی دیگر، فریبرز کرمی زند، کارشناس نظامی، نیز پیش‌بینی کرده است که افزایش قیمت سوخت و کالاهای اساسی، همراه با بحران‌های جاری، تومار جمهوری اسلامی را در هم خواهد پیچید.
او گفت: «تصویب لایحه حجاب و عفاف و مشکلات اقتصادی، پایه‌های حکومت را متزلزل کرده است.»
حکومت نظامی نرم یا اعتصابات غیررسمی؟
در حالی که بحران اقتصادی شدت می‌گیرد، وزارت علوم به بهانه «شرایط جوی» کلاس‌های حضوری دانشگاه‌ها را تا پایان سال لغو کرده است.
برخی ناظران، این تصمیم را «حکومت نظامی نرم» می‌دانند و برخی دیگر آن را نشانه‌ای از اعتصابات گسترده غیررسمی تلقی کرده‌اند.
با وجود سرکوب شدید و محدودیت‌های گسترده، اعتراضات مردمی و اعتصابات به طور روزافزون نشان‌دهنده نارضایتی عمومی از حکومت جمهوری اسلامی است.
این موج اعتراضی، اگرچه ممکن است به صورت تدریجی، اما قطعاً پایه‌های این نظام را به لرزه درخواهد آورد.